Trajtimi me qeliza staminale: Profesionisti nr 1. në bote - Prof. Dr Joanne Kurtzberg

Gjatë dy dekadave të fundit, Joanne Kurtzberg e cila punon  në Universitetin Duke, Karolinën e Veriut, SHBA, është duke udhëhequr një program të njohur ndërkombëtarisht të fëmijëve për transplantimin e qelizave staminale tek fëmijët  që vuajnë nga kanceri, çrregullime të gjakut dhe sëmundje metabolike të trashëguara.
Ne kemi arritur të tregojmë se transplantimi i gjakut nga kordoni i kërthizës shpëton jetën, si dhe për të përmirësuar gjendjen neurologjike të fëmijëve me disa nga këto sëmundje - thotë ajo.
Dhe si ka filluar e gjithë kjo
Para 34 vjetësh kur linda një djalë, pyeta gjinekologun përse hodhën gjak nga kordoni i kërthizës në mbeturina pas lindjes.

Edhe atëherë besoja se mund të përdoreshin në mënyrë efikase dhe të mendohej të ruheshin, por gjinekologu u përgjigj: «Le të shkojë, është fantazi shkencore» - thotë Dr. John Kurzberg.

Për fat të keq, edhe sot, ende ka gjinekologë në mbarë botën që nuk besojnë në trajtimin e qelizave staminale, thjesht për shkak të injorancës.

Gjinekologu është i vetmi mjek që ndjek një grua gjatë shtatzënisë dhe nëse ai nuk e rekomandon këtë opsion dhe nuk e nxit atë të zgjedhë këtë shërbim, pse do të investonte në diçka që mund të duket si një luks? - thotë Dr. Kurzberg.

A ka qenë ëndrra juaj e fëmijërisë trajtimi me qeliza staminale?

Absolutisht jo! U rrita në Nju Jork, si dhe të gjitha vajzat në atë kohë, luaja piano dhe hyra në akademinë e muzikës në fakultet privat. Unë kurrë nuk kam menduar për mjekësi.

Megjithatë, për të fituar para për arsim, punova me fëmijë autikë dhe vura re se vetëm ritmi dhe tonet i sillnin ata në realitet. Ky tranzicion drastik nga izolimi në realitet më ka hipnotizuar dhe kam vendosur të mësoj më shumë për autizmin në mënyrë që të gjej disa lloje të tjera ndihmash për ta.
Transplanti i parë me qeliza staminale

Studimi i autizmit e udhëhoqi Joanën në një shkollë mjekësore dhe pastaj gjithçka filloi njëra pas tjetrës.

Ajo u specializua në pediatri, përfundoi nën-specializim në hemato-onkologji pediatrike, dhe filloi të studionte një trajtim relativisht të ri – trajtimin me qeliza staminale. Në vitin 1988, ajo mori pjesë në transplantimin e parë të gjakut të kordonit të kërthizës.

Unë nuk bëra asgjë gjatë transplantimit, isha e pranishme sepse solla pacientin. Kam trajtuar një djalë i cili ka lindur me anemi Fanconi, një sëmundje të rëndë trashëgimore që dëmton palcën e kockave. E kam ndjekur pothuajse çdo ditë nga ditëlindja deri në vitin e pestë.

Kur nuk kisha më asgjë për të ofruar nga mundësitë e trajtimit, më duhej të informoja prindërit e tij se pa transplantimin e qelizave staminale nga kordoni i kërthizës, ai nuk do të jetonte për më shumë se gjashtë muaj. Ata ranë dakord për një transplant, i pari i këtij lloji, sepse donin të dinin se ata bënë gjithçka për të shpëtuar jetën e tij.

Pesë vjeçari Metju Ferou iu nënshtrua fillimisht  kimioterapisë dhe më pas një transplant i qelizave staminale u mor nga motra e tij e lindur atë vit. Mateu është sot një njeri i shëndetshëm i ri që jeton një jetë normale dhe merret me edukimin e çifteve të martuara për rëndësinë e ruajtjes së qelizave staminale - thotë me krenari Prof. Dr Joanne Kurzberg.

16 PYETJE DHE PËRGJIGJE

1. A keni besuar para 30 vitesh se terapia e qelizave staminale do të përhapet në shumë fusha të ndryshme të mjekësisë?

"Jo, 30 vjet më parë, unë nuk mund të kisha parashikuar që gjaku i kordonit të kërthizës të ishte aq i përhapur sa sot, por jam shumë e lumtur që është", thotë Dr. Kurzberg.

2. Si mjekja që keni trajtuar Metju Ferou, fëmijën e parë të trajtuar me qeliza staminale nga kordoni, cila ka qenë këshilla Juaj ndaj prindërve të tij?

Ne i këshilluam prindërit e Metju që të pranonin transplantimin e qelizave staminale të kordonit të kërthizës, sepse e dinim se motra e tij mund të ishte një  dhurues rezervë e palcës kockore nëse transplantimi i qelizave staminale të kordonit nuk ka sukses.

3. Kur kanë filluar qelizat staminale të përdoren edhe në sëmundje të cilat nuk janë hematologjike?

Para afërsisht 10 vitesh kemi filluar me testimin e transplantimit të qelizave staminale nga kordoni i kërthizës si terapi në mjekësinë regjenerative.

4. Pengesa më e madhe në aplikimin e qelizave staminale  në sëmundjet hematologjike është sasia e mostrës. Cili është mendimi juaj për teknologjitë e reja për rritjen e mostrës së qelizave staminale nga kordoni për t'u përdorur në sëmundjet hematologjike?

Gjinekologët, mamitë dhe të gjithë personat mjekësorë që mbledhin gjakun nga kordoni i kërthizës duhet të kuptojnë rëndësinë e mbledhjes sa më shumë  sasie të mostrës që është e mundur në lindje. Ka disa kompani që zhvillojnë mënyra për të marrë më shumë gjak nga placenta, megjithatë këto teknologji nuk janë ende në përdorim klinik.

5. A janë terapitë me qelizat e tjera të gjakut të kordonit të kërthizës, të tilla si qelizat NK dhe limfocitet T, premtuese ashtu siç duken?

-Po, këto terapi imunologjike duken shumë premtuese.

6. Cfarë mund të presin nga studimet e reja prindërit e fëmijëve autik të cilët nuk i kanë ruajtur qelizat staminale?

Studimet me mostra autologe dhe nga donator të qelizave staminale nga gjaku i kordonit të kërthizës janë duke u zhvilluar. Gjithashtu, studimet me qeliza staminale mezenkimale nga donatorë nga indi i kordonit të kërthizës janë duke u zhvilluar. Rezultatet do të jenë në dispozicion në vitet e ardhshme.

7. A prisni që qelizat staminale të kordonit të kërthizës do të jenë zgjidhja e parë në terapi për fëmijët me autizëm dhe paralizë cerebrale?

Nuk ka asnjë mënyrë për të ditur përgjigjen për këtë pyetje. Është ende herët për një kërkesë të tillë.

8. Cili është progresi më i madh që keni vërejtur pas trajtimit të autizmit dhe paralizës cerebrale me qeliza staminale? A mund të na jepni shembuj të ndryshimeve që keni parë në pacientët tuaj?

Kemi fëmijë me paralizë cerebrale tek të cilët ka ardhur deri tek përmirësimi i funksionit motor.

Përshembull, fëmija që ka ecur vetëm me proteza ose me shëtitëse, ka filluar të ecë i pavarur.

Në fëmijët me autizëm, pamë fëmijët që filluan të flasin ndërsa përpara terapisë nuk kishin mundur të flisnin, ne pamë gjithashtu përparim në funksionimin social  si dhe në veprimet obsesivo-kompulsive.

9. A ka studime me qeliza staminale nga burime të tjera si palca e kockave apo edhe indet adipoze në sëmundjet neurologjike?

Po, janë duke u zhvilluar studime tek pacientët me insult cerebral, dëmtime të shtyllës kurrizore dhe me skleroze amniotrofike laterale.  

10. A ka ndonjë ndryshim në rezultatin e terapisë ndërmjet terapive të autizmit nga qelizat staminale mezenkimale,  të aplikuara në qelizat intrathekale dhe qelizat staminale të gjakut të kordonit të kërthizës të aplikuara në mënyrë intravenoze?

Po, ekziston ndryshim.

11. A tregon përvoja juaj një ndryshim në rezultatin terapeutik midis qelizave staminale që mbahen të ngrira për një periudhë të gjatë (mbi 10 vjet) krahasuar me ato që ishin ngrirë për vetëm disa vjet?

Jo, kohëzgjatja e ruajtjes nuk tregon ndonjë efekt mbi potencialin ose efikasitetin e qelizave staminale nga kordoni i kërthizës.

Kohëzgjatja e ruajtjes nuk tregon ndikim në potencialin ose efektivitetin e qelizave staminale nga kordoni i kërthizës.

12. Çfarë  këshilloni ju prindërit e fëmijëve që kërkojnë terapinë e qelizave staminale për një sëmundje, ku mund të marrin informacion?

Prindërit mund të informohen në clinicaltrials.gov dhe të kërkojnë gjykime të vazhdueshme klinike për sëmundje të ndryshme që përdorin terapi të ndryshme. Është gjithashtu e nevojshme të konsultoheni me mjekun e fëmijës tuaj në mënyrë që të rekomandoni terapinë qelizore tek ata.

13. A keni bashkëpunim me ndonjë bankë të qelizave staminale në Europë?

Po, kemi bashkëpunim.

14. Cili është mendimi juaj- bankat private apo publike?

- Të dy sistemet! Si bankat publike ashtu edhe ato private luajnë një rol të rëndësishëm.

Në familjet ku nuk ka probleme shëndetësor, rekomandohet dhurimi publik (në vendet ku kjo është e mundur), sepse mostra e gjakut të kordonit të kërthizës do të jetë në gjendje të ndihmojë pacientët të cilët kanë nevojë për një donator për transplantim.

Në familjet ku ka një problem shëndetësor ose predispozitë gjenetike, bankat familjare janë një mënyrë për të ruajtur qelizat staminale si një opsion për trajtimin e atij fëmiu ose një anëtari tjetër të familjes të një sëmundjeje të veçantë.

15. Cila është e ardhmja e bankave private?

Mendoj që ruajtja e qelizave staminale do vazhdojë të rritet në dekadën e ardhshme. Vështirë është të parashikosh të ardhmen që në këtë moment.

16. Ku e shifni trajtimin me qeliza staminale pas 30 vitesh?

- Unë mendoj se fusha e qelizave staminale do të përparojë dhe se qelizat staminale dhe terapitë qelizore do të bëhen pjesë e praktikës rutinore në mjekësi për trajtimin e sëmundjeve për të cilat aktualisht nuk ka terapi të disponueshme.

Dr. Kurzberg është një eksperte e njohur ndërkombëtarisht në hemato-onkologji pediatrike, transfuzionet e gjakut dhe foshnjat në fëmijë, si dhe një mjekë që vazhdimisht hulumton mundësinë e përdorimit të gjakut të kordonit të kërthizës në fusha të reja të terapisë qelizore dhe mjekësisë rigjenerative. Gjatë dy dekadave të fundit, Dr. Kurzberg ka krijuar një program ndërkombëtar të njohur për transplantimin tek fëmijët. Në vitin 2012, ajo mori një çmim të jetës nga PBMTC (Pediatric Blood and Marroë Transplant Consortium).

Prof. Dr Joanne Kurzberg, përveç që është profesoreshë  e pediatrisë dhe patologjisë, është edhe drejtore e Qendrës Marcus për trajtimin me qeliza staminale, Bankën e qelizave staminale të Carolinas, programin Pediatrik  të transplantimit të gjakut  dhe palcës së kockave dhe drejtorin e Laboratorit për Transplantimin e Qelizave Staminale.